درمان شناختی رفتاری (CBT) نوعی روان درمانی است که بر رابطه بین افکار، احساسات و رفتارها تمرکز دارد. این یک رویکرد به طور گسترده مورد استفاده و مبتنی بر شواهد برای درمان شرایط مختلف سلامت روان است، از جمله اختلالات اضطرابی، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)، و بسیاری دیگر.

CBT بر این اصل استوار است که افکار، احساسات و رفتارهای ما به هم مرتبط هستند و با شناسایی و اصلاح الگوهای تفکر منفی یا تحریف شده، می‌توانیم به طور موثر احساسات و رفتار خود را تغییر دهیم. هدف CBT کمک به افراد برای ایجاد روش‌های سالم‌تر و سازگارتر برای تفکر و پاسخ به موقعیت‌های چالش‌برانگیز است.

تکنیک های درمانی

در درمان شناختی رفتاری، یک درمانگر برای شناسایی و به چالش کشیدن افکار و باورهای منفی که به احساسات ناراحت کننده و رفتارهای ناسازگار کمک می کند، با فرد همکاری می کند. درمان معمولاً شامل اجزای زیر است:

بازسازی شناختی: این شامل شناسایی و به چالش کشیدن افکار منفی یا غیرمنطقی و جایگزینی آنها با افکار واقعی تر و مثبت است. هدف ایجاد دیدگاه متعادل تر و دقیق تر در مورد خود، دیگران و جهان است.

فعال‌سازی رفتاری: بر شناسایی رفتارهایی که مشکلات فرد را حفظ یا تشدید می‌کنند و اجرای استراتژی‌هایی برای ترویج رفتارهای سازگارانه‌تر تمرکز می‌کند. این ممکن است شامل افزایش تدریجی مشارکت در فعالیت هایی باشد که حس لذت یا موفقیت را ایجاد می کند.

پیشگیری از مواجهه و پاسخ: این تکنیک معمولاً در درمان اختلالات اضطرابی و OCD استفاده می شود. این شامل قرار دادن تدریجی و سیستماتیک افراد در معرض موقعیت‌ها یا محرک‌های ترسناک و در عین حال جلوگیری از اجتناب معمول یا رفتارهای تشریفاتی است. هدف کاهش اضطراب و یادگیری این است که پیامدهای ترسناک رخ نمی دهند.

آموزش مهارت ها: CBT اغلب شامل آموزش مهارت ها و تکنیک های خاص برای مدیریت استرس، مقابله با احساسات دشوار، بهبود ارتباطات، حل مسئله و تکنیک های آرامش است.

CBT به طور معمول یک درمان کوتاه مدت است، با جلسات ساختاریافته که بر اهداف خاص تمرکز دارد. فرد به طور فعال در فرآیند درمان مشارکت دارد و ممکن است تکالیف خانگی برای تمرین مهارت های آموخته شده در طول جلسات به او محول شود.

درمان شناختی رفتاری در چه مشکلاتی کاربرد دارد؟

درمان شناختی رفتاری (CBT) به عنوان یک رویکرد درمانی برای شرایط مختلف سلامت روان استفاده می شود. برخی از شرایط رایجی که CBT در آنها اثربخشی نشان داده است عبارتند از:

اختلالات اضطرابی: CBT به طور گسترده برای درمان انواع مختلف اختلالات اضطرابی، مانند اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال هراس، فوبیاهای خاص و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) استفاده می شود.

افسردگی: CBT یک درمان موثر برای افسردگی است، هم به عنوان یک درمان مستقل و هم در ترکیب با داروهای ضد افسردگی. این به افراد کمک می کند تا الگوهای تفکر منفی را شناسایی و به چالش بکشند و راهبردهای مقابله سالم تری را توسعه دهند.

اختلال وسواس فکری اجباری (OCD): CBT، به ویژه یک فرم تخصصی به نام مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP)، یک درمان خط اول برای OCD در نظر گرفته می شود. ERP به افراد کمک می کند تا به تدریج با افکار وسواسی خود مقابله کنند و رفتارهای اجباری را کاهش دهند.

اختلالات خوردن: درمان شناختی رفتاری در درمان اختلالات خوردن مانند پرخوری عصبی و اختلال پرخوری استفاده می شود. این به افراد کمک می کند تا افکار و باورهای تحریف شده در مورد تصویر بدن، وزن و غذا را تشخیص دهند و به چالش بکشند.

اختلالات مصرف مواد: CBT اغلب در درمان سوء مصرف مواد برای کمک به افراد برای شناسایی و تغییر الگوهای فکری و رفتارهای ناسالم مرتبط با مصرف مواد مورد استفاده قرار می گیرد.

اختلال دوقطبی: درمانی شناختی رفتاری می تواند به عنوان یک درمان مکمل در مدیریت اختلال دوقطبی مورد استفاده قرار گیرد و به افراد کمک می کند تا استراتژی هایی برای تشخیص و مدیریت تغییرات خلقی و جلوگیری از عود ایجاد کنند.

بی خوابی: CBT برای بی خوابی (CBT-I) شکل خاصی از CBT است که بر بهبود الگوهای خواب و پرداختن به افکار و رفتارهای اساسی که به مشکلات خواب کمک می کنند تمرکز دارد.

درد مزمن: CBT می تواند در مدیریت شرایط درد مزمن با کمک به افراد در ایجاد مهارت های مقابله با درد، رسیدگی به افکار منفی در مورد درد و بهبود عملکرد روزانه مفید باشد.

اختلالات شخصیت: درمان شناختی رفتاری می تواند برای رسیدگی به الگوهای تفکر ناسازگار و رفتارهای مرتبط با اختلالات شخصیتی مختلف، مانند اختلال شخصیت مرزی، مورد استفاده قرار گیرد.

بیشتر بخوانید :

درمان افسردگی با آر تی ام اس

آر تی ام اس در اختلالات سلامت روان

روانشناسی چیست؟